Als geheel is de Thora, de eerste vijf boeken van de Bijbel of ook wel de “boeken van Mozes” genoemd, een anoniem werk. Er staan wel verwijzingen in naar het auteurschap van Mozes, althans op zijn minst voor delen er van.
Wie heeft de eerste vijf boeken van de Bijbel geschreven? Traditioneel werd Mozes aangewezen als de auteur door de Joden en Christenen. Daar is in de 19e en 20e eeuw verandering in gekomen. Wetenschappers kregen op basis van tekstonderzoek andere inzichten.
Binnen wetenschappelijke kringen kwam de opvatting dat er een andere schrijver of groep van schrijvers moest zijn geweest en Mozes daarom niet de schrijver van de Thora was – en zoals we konden zien is dat in elk geval gedeeltelijk ook juist.
Men ging daarin zo ver dat men stelt dat de boeken van Mozes en product van een véél latere tijd is geweest. Ergens in de periode 600-400 v.Chr., tijdens en na de Babylonische ballingschap1. Ik kan daar verder niet heel diep op in gaan, maar het heeft ook te maken met opvattingen als zou men tijdens de ballingschap een relgieus handvat hebben willen bieden aan de Joden in de diaspora etc.
Ook alle andere OT’ische geschriften worden zo’n beetje in deze periode geplaatst door de moderne wetenschap. Wat betekent dat het hele oude testament daarmee grotendeels verzonnen literatuur is en feitelijk gezien geen enkele historische, laat staan religiueze, waarde heeft.
Als Mozes de Thora niet schreef, wie dan wel?
De wetenschappelijke opvatting, althans onder de meeste wetenschappers, is dat de Thora is samengesteld uit vier verschillende documenten, waarvan de verhalen met elkaar zijn verweven tot vijf boeken die een min of meer samenhanged verhaal vertellen. Dit staat bekend als ‘de documentaire hypothese’. Je kunt hier de vergelijking trekken, overigens, met de opvattingen die er heersen over de synoptische Evangeliën.
De documentaire hypothese, en haar nadere uitwerking, is niet zondermeer ‘de waarheid’ en zeker niet onomstreden. Laat staan dat er consensus over is, zoals sommige claimen, in de wetenschappelijke wereld.
Eén van de problemen met deze hypothese is dat het gebaseerd is op een aantal ‘sturende aannames’. Wanneer er sprake is van sturende aannames -waaronder bijvoorbeeld het op voorhand verwerpen van orthodoxe opvattingen- maar ook de hypothese an sich is er in mijn optiek sprake van pseudo-wetenschap.
Een (redelijk uitgebreide) studie over de documentaire hypothese en het ontstaan en de auteurs van de eerste vijf boeken van de Bijbel. U kunt de studie hier gratis downloaden (14 pagina’s, A4, PDF).
De relatie tussen het Oude en Nieuwe Testament in de bouw van de Tabernakel, de Tempel en het ontstaan van de Gemeente is een bijzondere relatie.